Mijn schoonzoon is boer en heeft twee boerenzonen, flinke jongens, inmiddels al flinke kerels, maar toen nog flinke jongens, die wel eens wat voor hun vader wilden doen.Zo ook die keer dat vader ziek was en van ellende op de bank lag, na het melken uiteraard, want de koeien kunnen niet wachten en het boerenleven gaat door ook al ben je ziek. De dag ervoor had hij, zo ziek als hij was, toch kans gezien om 125 mollenvallen te zetten. Ja het is hard, maar een koe die in zo’n mollengat trapt is ook niet wat. Kortom, vanaf de bank vroeg hij zijn zoon om de vallen langs te lopen.
Zoonlief ging voortvarend aan de slag. Hij wilde wel iets voor zn zieke vader doen. Hij vloog, zo bevlogen was ie, en toen hij dan nog nahijgend van de inspanning, zijn zieke vader op de bank kon melden dat hij die 125 vallen had verzameld en neergelegd bij de schuur, toen zag je de arme man kijken, de ogen wijd opengesperd, om daarna groen en geel uit te slaan. Je zag het gewoon gebeuren. Ik wist niet dat mijn altijd kalme schoonzoon zo kon vloeken. Mijn kleinzoon, die naast me was komen zitten aan tafel kroop van schrik weer bij mij op schoot.
Ik moest daar aan denken toen iemand mij een compliment maakte voor mijn bevlogenheid. Het werd dan ook gevolgd met een ‘maar’, en dat is eigenlijk waar het om gaat: de ‘bevlogenheid’ te temperen met een vermaning of instructie, al is het achteraf. Zo leren we met vallen en opstaan.
Voor dat leren zijn prachtige woorden bedacht, waar veel geld mee te verdienen valt, permanente educatie, de lerende organisatie, enzovoort. Voor elk probleem is er wel een cursus. Maar andersom lossen cursussen de problemen niet op. Dat moet jezelf doen. Niets is vanzelfsprekend. En toch gaan we daar veel te vaak van uit.
Aafke Kompter heeft er onderzoek naar gedaan, naar de macht van de vanzelfsprekendheid. Haar onderzoek was gericht op de communicatie tussen echtparen, maar overal waar gecommuniceerd wordt tref je het aan.
Wij veronderstellen in het dagelijkse bestaan, veel meer dan je zou vermoeden, een kennis bij die ander die in feite niet zo vanzelfsprekend aanwezig is, en veel vaker er simpelweg niet is, zoals mijn schoonzoon tot zijn schrik moest ervaren. De instructie ging uit van zijn eigen kennis en ervaring en een overschatting van het begrip daarvan bij zijn zoon.
Een ander voorbeeld is het jargon dat in een beroepsgroep wordt gebruikt. Binnen de juridische wereld spreekt men bijvoorbeeld over een betrouwbaar bewijs. Binnen de rechterlijke macht weet men precies wat daarmee wordt bedoeld, maar voor een buitenstaander, zoals ik, is dat niet vanzelfsprekend. Een bewijs is voor mij per definitie betrouwbaar. Bij een andere gelegenheid zat ik bij een vergadering van IT specialisten die voortdurend spraken over een generator. Tot ik op een gegeven moment mijn verbazing uitte. Ik zei: Wat is dat voor giga computer dat jullie daar een generator bij nodig hebben? Ze legden me toen uit dat die generator waar zij het over hadden een computerprogramma was, waar ze aan werkten. Het kwam uiteraard heel onnozel over, maar dat moet je dan maar net weten.
Er is in deze Baybasin-affaire veel in het verborgene. Strompelen in het duister terwijl je tegenstander een kennisvoorsprong plus een infrarood bril op heeft. En jij bent de target.
Vanuit die ongelijke machtsposities is het bewijzen dat de aanklager onwaarheid spreekt in zijn ten laste legging vele malen moeilijker dan te bewijzen dat jijzelf de waarheid spreekt. Bij jezelf blijven heet dat. Je eigen verhaal gebaseerd op hoe het werkelijk is gegaan in die vijf maanden, waarover de ten laste legging gaat, herhalen en herhalen en met alle inspanning zorgen voor het bewijs daarvan! Dat noemen ze een alibi, daarmee bewijzen dat de aanklacht gewoon niet waar kan zijn zonder er in feite inhoudelijk op in te gaan.
Ik wil hier niet beweren dat dat altijd mogelijk is, maar zodra je in de valkuil bent gestapt te willen bewijzen dat de aanklager onwaarheid spreekt loop je risico’s. Het willen bewijzen van een duivels complot, zegt Wicher Wedzinga gekscherend, maar in feite geeft het haarfijn de situatie weer tussen de verdediging en het OM. Als verdediging geef je de aanklager in feite steeds meer voeding om juist jou onderuit te halen, want de wereld van waaruit zij opereren is een duistere wereld waarvan de geheimen niet gemakkelijk prijs worden gegeven. Het is voor het OM vele malen gemakkelijker zich met de verdediging bezig te houden. Het wordt voor de verdediging dan steeds moeilijker en het terrein dat zij vervolgens moeten verkennen steeds omvangrijker. Zoekend en gissend en bijna op de tast verkennen van de wereld van waaruit de tegenstanders opereren, die er overigens niet aan ontkomen om iets in de openbaarheid te brengen. En dat wat in de openbaarheid moet komen, de rechtszittingen, de bewijsvoering, de aanklachten, de pleidooien, de vonnissen en arresten kun je bekijken en analyseren. Dat heeft het boek Verknipt Bewijs van Derksen opgeleverd. Hetzelfde doen de aanklagers met de verdediging. Je ziet dat ze alle moeite doen om die onderuit te halen i.p.v hun eigen bewijsvoering verder te onderbouwen.
We zijn inmiddels bijna twintig jaar verder. Alle verdediging ten spijt Baybaşin zit nog steeds. Dat is de realiteit en er zal inderdaad sprake moeten zijn van een smoking gun om de man vrij te krijgen. Ik zeg gewoon wat ik denk over de Baybaşin kwestie bij Vrij Nederland, bij de roestige spijker, in mijn brieven aan Baybaşin, en hier op de website. Ik hoop dat Baybaşin en met name zijn verdediging dat serieus willen nemen. Maar dat is, schat ik zo, niet het geval.
En inderdaad soms heeft mijn openhartigheid een onbedoeld effect, en moet een ander daarvan de prijs betalen. Ik vind het meer dan erg dat mijn kaartje zulke gevolgen heeft gehad voor Baybaşin. Uiteraard wil ik dat niet en ben blij als iemand mij er op wijst. Maar nogmaals, je fouten verdoezelen is gewoon niet mogelijk, bij een man die tot op het bot bijna wordt gecontroleerd, zowel via post als de telefoon. Ik heb de staf van Norgerhaven gebeld en gevraagd contact met mij op te nemen als iets in mijn kaartjes en nu dus ook brieven vragen oproept.
Als zijn tegenstanders dat willen, wordt er altijd wel iets gevonden om Baybaşin in dit geval te treffen. Heel verhuld, zoals nu met Norgerhaven. That’s the story!
Kijk hoe A-G Aben hier heel subtiel in feite de grond onder het Herzieningsverzoek probeert onderuit te halen. Dat doet hij meteen in de eerste zin!
Nog steeds moet ik denken aan die rechtszaak tegen Wladimiroff, 26 januari jl. Wanneer de rechter hem steeds maar weer vraagt om bewijzen, zegt hij: alles werd bijgehouden. Ik moest betalen als ik iets aangetekend wilde versturen. Die gegevens moeten er zijn. Hij zegt: Waarom zijn van mijn telefoongesprekken niet de gegevens opgevraagd bij de telefoonmaatschappijen? Inderdaad, kan niet moeilijk zijn geweest over die periode van vijf maanden. Waarom is dat niet gedaan. De man is zo nuchter, zo praktisch, zo realistisch, maar niemand geeft sjoegem. Nogmaals, waarom is dat nooit gebeurd? Ben ik wel benieuwd naar, maar het lijkt wel alsof ik de enige ben! Die gegevens zullen er nu wel niet meer zijn. En zo gaat dat dan. Triest.